Eli böğründe mimari olarak anılan bu mimari seklinde Anadolu da payanda ismi verilmektedir. Payanda Farsça bir sözcük olup besleyen anlamına gelmektedir. Bu malzeme dekoratif dış cephe malzemesi olarak bilinmektedir. Eskiden ahşap olan binaların temel olarak üzerine oturtulduğu kaymayı engelleyen dekoratif yapılar olarak anılmaktadır. Payandalar bazen de zemin katın üzerine bölme şeklinde oturtulmuştur.
Eli Böğründe Mimarinin Kullanım Alanları Nerelerdir?
Başta dış cephelerde dekoratif maksatla kullanılmakta olan eski bir mimari şekli olarak bilinmektedir. Günümüzde ise bu mimari usul daha da farklı alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Gemi yapım ve söküm işlemleri yapan işletmelerde tam anlamıyla mimari sayılmasa kullanılmaktadır. Özellikle köprülerin taşıyıcı kolonların da kullanılmaktadır. İlk örneklerinden birisi Mimar Sinan tarafından yapılmıştır. Yine özellikle sur ya da eskiden kalan kalelerde kullanılmıştır. Eski Osmanlı camilerinde hatta kiliselerde dahi kullanılmaktadır. Buna benzer yapılarda günümüzde kullanılmaktadır. Her ne kadar çok yaygın olmasa da meraklıları bulunmaktadır.
Günümüzde Payanda Mimarisi
Bu mimari günümüz şartlarında dekor maksadıyla kullanılmaktadır. Özellikle villa tipi yapılarda çatı ile duvar arasında sıkça rastlanmaktadır. Yine eski evlerin restore edilmesi esnasında ince bir görüntü veya güç unsuru olarak kullanılmaktadır. Günümüzde konak olarak kullanılan doğu kültürünün ayrılmaz bir parçası haline getirilmektedir. Bu günlerde eli böğründe mimarinin neredeyse her yapı malzemesi ile kullanımı mümkün olmaktadır. Ahşap beton hatta metal olarak göze çarpmaktadır.
